The Blog

Nieuw Zeeland ligt dat niet aan t einde van de wereld?

Toen ik vijf jaar geleden voor t eerst voet aan wal zette in deze uithoek van de wereld, was ik direct zwaar onder de indruk. Ik ben al in heel veel wijngebieden geweest, maar na Zuid Afrika met haar adembenemende schoonheid was Nieuw Zeeland de terechte rivaal. De prachtig uitgestrekte groene landschappen, de bergen, de oceaan, de bijzondere bodems….gewoonweg adembenemend!
Daarnaast blijken de Nieuw Zeelandse wijnmakers echte pioniers te zijn op het gebied van ‘canopy management’. Dit houdt in dat de wijnmakers hier een indrukwekkende set met technieken hebben ontwikkeld om de kwaliteit van de druiven naar het hoogst mogelijke niveau te tillen. Denk hierbij aan het indammen van de kracht van de wijnstok door middel van het verwijderen van te veel groen, zodat de druiven meer zonlicht krijgen en het oogsten van onrijpe druiven tijdens de rijping. Zo kunnen ze zo optimaal mogelijk gebruik maken van de warmte en het zonlicht voor de aroma’s en suikers van de druiven. Waarom dit zo belangrijk is werd mij tijdens een perslunch georganiseerd door New Zealand Wine nog eens haarfijn duidelijk gemaakt door Ruud Maasdam de wijnmaker en eigenaar van Staete Landt in Marlborough.

Arles in de Pijp

We ontmoeten elkaar in Arles, hartje Amsterdamse Pijp. Deze neo-bistro, zoals chef Numa zijn concept omschrijft staat voor herkenbare gerechten, voorzien van nieuwe smaken en een vleugje ‘je ne sais quoi’. Numa deed wat veel jonge chefs dromen, hij reisde de wereld over, kookte de sterren van de hemel in de Provence, ontwikkelde zichzelf als jazzmuzikant om vervolgens terug te keren in zijn vertrouwde Amsterdam. Zijn ware liefde voor Amsterdam, de uitdaging, en de dynamiek van het gastronomische niveau brachten hem terug naar de Pijp. Enchanté stamel ik…
Passie heeft ook Ruud als ik hem vraag naar zijn eigen wijngaard in Marlborough. Samen met zijn toenmalige vrouw Dorien emigreerde hij in 1996 naar Nieuw-Zeeland. Ze noemden hun domein ‘Staete Landt’, naar de naam die de Nederlandse ontdekkingsreiziger Abel Tasman in 1642 aan Nieuw-Zeeland gaf. Hij is serieus bescheiden als hij mij vertelt dat het toonaangevende wijntijdschrift Wine Spectator zijn Sauvignon in de top tien van Nieuw-Zeeland plaatst .

Wijnmaker Ruud Maasland van Staete Landt

NZ bestaat uit het Noorder- en Zuidereiland en is qua export vooral bekend om kiwi’s en appels. Dat Nieuw Zeeland ook fantastische witte wijn kan voort brengen is pas sinds pakweg 30 jaar bekend. Het waren de missionarissen die de wijnstok hier in de 19de eeuw introduceerden voor de miswijn. De Brit James Busby was in de leer geweest bij Franse wijnboeren en had twee boeken over het onderwerp geschreven.
Immigranten van Europa speelden een rol bij de ontwikkeling van de wijnbouw en namen traditionele Europese druivenrassen mee, maar de Nieuw Zeelanders hadden destijds, net als de Britten en Australiërs, een sterke voorkeur voor versterkte en zoete wijnen vergelijkbaar met sherry en port. Pas aan het einde van de 20e eeuw is de wijnstijl vergelijkbaar met de huidige situatie.
In het dynamische land is ongeveer 35.000 hectare beplant met wijnstokken, dit is bijna driemaal meer dan in 2002. De Sauvignon blanc is het meest aangeplant en beslaat ongeveer twee derde van het totaal. De Pinot Noir en Chardonnay volgen beide met een aandeel van iets minder dan 10%. Het belangrijkste wijnbouwgebied in Nieuw-Zeeland is Marlborough. De speciale ligging tussen twee bergruggen in en nabij een grote hoeveelheid water, samen met de unieke bodemgesteldheid zorgt voor een uniek terroir, welke uitermate geschikt is voor wijnbouw. Wijnen uit Marlborough vallen op door hun speciale aromatische kwaliteiten gemaakt van de Sauvignon blanc druif..

Corporate & boutique wineries

In 1973 legde Montana, momenteel het grootste corporate wijnhuis van Nieuw Zeeland, een wijngaard met de druif Sauvignon Blanc aan in Marlborough. De eerste wijnen van Montana werden in 1980 geëxporteerd en vandaag de dag zijn de wijnen in meer dan 30 landen verkrijgbaar. De wijnindustrie is heel erg belangrijk voor de economie van Nieuw-Zeeland. New Zealand Wine behartigt de belangen van zowel producenten als consumenten. De toekomst van de wijngebieden, het beschermen van de hoge kwaliteit, de fantastische reputatie en het aanboren van nieuwe export markten staat hoog op de prioriteitenlijst. Daarnaast heeft de lage oogst in 2015 (er werd 30% minder geoogst dan normaal) een onverwachts positieve wending gehad voor de vele ‘boutique wineries’ die het land rijk is. Naast de corporate wijnbedrijven zijn deze wijnmakers door de hoge vraag naar Nieuw-Zeelandse wijn en t verminderde aanbod genoodzaakt geweest iets meer te betalen voor hun lievelingswijn en dit zijn wijnen die de extra paar euro meer dan waard zijn!

Davis I kloon Sauvignon Blanc

Aangezien er slechts 1 kloon voor Sauvignon Blanc aangeplant werd in Marlborough ontwikkelde de stijl van deze druif een hele uniforme, kenmerkende stijl, bijna onafhankelijk van de producent. Pas in 1973 begon Montana hier met de wijnbouw. Daar waar op dat moment slechts schapen graasden en fruit en groente geteeld werd, ontstond ‘the sunshine capital of sauvignon blanc. De overtocht per veerboot voelde voor mij destijds als een pelgrimstocht van t noorder eiland naar het Mekka van Sauvignon Blanc. Mijn eerste bestemming was Cloudy Bay, de echte cult wijn van deze regio die deze stijl op de internationale wijnkaart zette. De stijl is tropische aroma’s o.a. passievruchten gecombineerd met kruisbessen, paprika en spaanse peper! De overvloedige zonneschijn in deze regio zorgt voor een lange rijpingsperiode waarbij de druiven zoveel aromatische kracht ontwikkelen dat ze uit je glas lijken te springen.

Helikopters & canopy management in Marlborough

Ik herinner mij de vernietigende kracht van de aardbeving in Christchurch nog als de dag van gisteren, de stad was zo verwoest. Ik praat met Ruud hierover en hij vertelt dat er elke 40 minuten een aardbeving is in Nieuw Zeeland. Tegelijkertijd laat hij een speciale app zien waarop alles nauwkeurig wordt bijgehouden van aardbeving tot temperaturen onder nul. Momenteel hangen er meer helikopters in de lucht boven Marlborough dan vliegtuigen boven Schiphol vertelt hij geamuseerd. Ik kijk alsof ik water zie branden en hij legt uit. Deze helikopters zorgen ervoor dat de 2-3 graden warmere lucht naar de grond geduwd word en de wijnstokken beschermd zijn tegen vrieskou. Ik vraag als echte Hollandse wat dat wel niet kost? Ruud antwoordt resoluut dat t minder kost dan wijnstokken verliezen wat in het verleden wel is gebeurd.
Echter deze plek aan t einde van de wereld waar de Alpenbreuklijn steeds meer uitbreidt door het tegen elkaar schuiven van de aardkorst, heeft ook voordelen. Ruud legt mij uit dat het voordeel de ‘virgin soils’ zijn, hier bedoelt hij mee dat de grond hier nog maar recentelijk wordt verbouwd waaronder de wijnbouw. Dit maakt de bodem erg krachtig en dat proef je terug in de concentratie en de fruit expressie van de druiven in Marlborough. Vandaar ook de focus op ‘canopy management’.

Tijdens deze waanzinnige lunch proefde ik 17 top wijnen uit Nieuw Zeeland waaronder de wijnen van Ruud! Ik heb van de top 3 meest aangeplante druivensoorten (Sauvignon blanc, Chardonnay en Pinot Noir) elk één top wijn geselecteerd die verkrijgbaar is op de Nederlandse markt.

Mekka van Sauvignon Blanc: Staete Landt Annabel Sauvignon Blanc 2015

Tijd om te proeven na zoveel gepraat en ik raak afgeleid, want uit mijn glas springt ondertussen bloesem, het doet mij denken aan vlierbloesem. Ik proef een frisse, zuivere stijl met citrus welke langzaam overgaat in sappig mango en een geconcentreerde, krachtige lange afdronk achterlaat.

 B.B.C. Bring Back Chardonnay: Man O’War Vineyards Valhalla Chardonnay 2011

Vernoemd naar de naam van de baai bij het eiland Waiheke. Het is een relatief klein eiland vergelijkbaar met Texel gelegen tegenover de havenstad Auckland op het Noordelijke eiland van Nieuw Zeeland. Ideaal microklimaat voor Chardonnay met vulkanische bodem en rijk aan mineralen o.a. magnesium en ijzer.
Eigenwijze jongens bij Man O’War, ze maken gebruik van de natuurlijke gisten die hun werk moeten doen en gebruiken niet of nauwelijks sulfieten. Elegant houtgelagerde wijn met brioche, nectarine aroma’s en een rokerige mineraliteit. Veel lengte, veel smaak en verwarmend door zijn alcohol.

 Queen Pinot Noir: Mt. Difficulty Bannockburn Pinot Noir 2012

Central Otago, het Zuidelijkste wijngebied van Nieuw Zeeland en door niemand minder dan Jancis Robinson MW uitgeroepen tot ‘Burgundy of the New World’. Nu ben ik zelf geen voorstander van het vergelijken van wijngebieden, maar als ik de wijnmaker was van Mt. Difficulty zou ik redelijk trots zijn. De wijngaarden liggen in een continenaal klimaat waarbij grote verschillen tussen dag-nacht temperaturen merkbaar zijn, ook de Zuidelijke ligging (45 graden) draagt ertoe bij dat het een uitdaging is de Pinot Noir druiven voldoende rijp te oogsten. Precies wat de naam Mt. Difficulty al doet vermoeden… Deze wispelturige Pinot Noir stokken brengen echter een wijn voort die aroma’s heeft van zoethout, verveine thee, kruidnagel, anijs, donker fruit en houttannines in overvloed.

SWOT analyse

Op de valreep vraag ik Ruud nog naar de uitdagingen voor de Nieuw Zeelandse wijnmakers. Hij vertelt trots dat de gemiddelde prijs voor een fles Nieuw Zeelandse wijn de hoogste ter wereld is. Hij vertelt dat omdat de kwaliteit zo ongekend hoog is, de uitdaging voor Nieuw Zeeland zal zijn, om deze kwaliteit niet te verliezen. Daarbij meer export in nieuwe landen waardoor je het risico meer zal kunnen spreiden en niet zoals nu bijna alles exporteert naar de Uk, VS en Australië. Twintig jaar geleden emigreerde hij naar Marlborough Nieuw Zeeland, in de tussentijd is er zoveel gebeurd en verdrievoudigde het wijnbouwgebied. Als ik een paar uur later geïnspireerd door Ruud zijn enthousiasme Arles verlaat en in de knusse straatjes van de Pijp verdwaal, overvalt mij een gevoel van heimwee naar de Haka van mijn zoon. Hij ontdekte het in Nieuw Zeeland en had al fimpjes gevonden van de Ka Mate. Haka is de naam van een groep ceremoniële dansen van de Maori’s uit Nieuw-Zeeland. Door middel van deze dans probeert men de goden (voorvaderen) aan te roepen. Waarschijnlijk de bekendste haka is de Ka Mate, die al jarenlang door het Nieuw-Zeelandse rugbyteam, de All Blacks, vóór het begin van iedere wedstrijd wordt uitgevoerd. Mijn zoon krijgt er geen genoeg van…Ik mis de natuur van Nieuw Zeeland, de inspirerende reis die ik vijf jaar geleden maakte door het prachtige landschap van Nieuw Zeeland, de dynamische wijnmakers met al hun verhalen, de serene rust van de ‘sushine city’ maar boven alles de liefde voor de wijnen & elkaar…